De genomineerden voor de C. Buddingh’-prijs 2025

May 06, 2025

De jury, samengesteld uit Mustafa Kör, Mia You en Idwer de la Parra (juryvoorzitter), kwam met tevredenheid uit op de shortlist voor de C. Buddingh’-prijs 2025: Myriem El-Kaddouri’s Hier ligt de waarheid in overdaad; Roan Kasanmonadi’s Vuurbloem; Elise Vos’ Bolster; en Maaike de Wolf’s De dansvloer is van iedereen. 

De ingezonden bundels grossieren in herinneringen, lyrisch escapisme, én de problemen van het heden die niet te overzien zijn. Toch lijken de meeste dichters zich te realiseren dat hun begaafdheid nog geen soelaas biedt voor een wereld die in veel opzichten weer plat aan het worden is. We lazen hun zorgen en vragen – staan versteld van hun wilskracht, het geloof in deze tempel: de Poëzie. 

Maar, tijdens het lezen van de inzendingen drong ook een vraag zich aan ons op, een vraag die we willen stellen aan het hele literaire veld: wat is anno 2025 ‘Nederlandstalige’ poëzie? De Buddingh’-prijs is (volgens het reglement) immers bestemd voor “het beste Nederlandstalige poëziedebuut.” Maar opvallend veel debuutbundels bevatten passages of volledige gedichten in andere talen dan het Nederlands, zoals Engels, Papiaments, Nedersaksisch, Vlaamse dialecten of mengvormen met sociale media-taal. 

De discussie rond taalgebruik raakt aan de kern van wat poëzie is. Is poëzie een vorm die een afgebakend taalgebied vertegenwoordigt, of juist een vrijplaats voor de veelvormigheid van de hedendaagse spraak en cultuur? 

Belangrijk om mee te nemen in deze discussie: voor auteurs met een meertalige achtergrond zijn de institutionele drempels vaak hoger. Daar heeft de jury, die is samengesteld uit dichters met een migratiegeschiedenis, ervaring mee. 

Hoe kan je als literair establishment dus oog hebben voor talige verschuivingen, zonder blind te zijn voor ongerichte wildgroei? Hoe ben je kritisch en open tegelijk? 

Al met al een bijzonder jaar, een bijzondere tijd om te mogen debuteren, én te jureren. Wat doet het met een schrijfpraktijk, te weten dat je aanvangt op een hellend vlak? Je verbonden voelen met het maatschappelijke omvat voor veel hedendaagse kunstenaars immers de wereld – en het waait hard in de wereld. Deze ontvankelijkheid staat tegelijk ook haaks op het creëren zelf: mag je je, om kunst te maken, voor een langere periode afwenden van de hysterie daarbuiten? We hopen dat de C. Buddingh’-prijs daarom een luwte mag zijn, een plek waar we elkaar kunnen treffen. Ook hopen we alle inzenders te ontmoeten tijdens de prijsuitreiking. Zeer welkom. 

Hier ligt de waarheid in overdaad – Myriem El-Kaddouri

Zo geruisloos als verboden woorden  
is op de plaats waar hoop is ontsproten,  
ook stilaan een einde geboren. 

De bundel Hier ligt de waarheid in overdaad is een kleinood, ter verfraaiing en verdieping van de lezer. Wat op de voorkant van de bundel wordt verbeeld, roept verschillende associaties op. Is het ruimtepuin dat vlam heeft gevat? Neerstortende resten in oorlogstijd? Een noodsignaal boven zee? Eén ding is wel duidelijk: het is een lichtsignaal – net als El-Kaddouri’s poëzie. Ze belicht het besef dat ieders geschiedenis in valleien is begonnen, en dat “vandaag werd gebouwd (…) in de schrale stilte van hun taal”. El-Kaddouri’s waarheid komt dagelijks voorbij, schuilt in de kleinste gedragingen, passeert de vingers als een kraal van een tasbih. In een wiegende cadans raakt ze voorzichtig het verleden aan – zoals ons bloed na een lange reis uiteindelijk weer het hart bereikt. 

Ontwaking 

Geef me een ochtend onaangeraakt, 
waarin alles naamloos is, 
nog voor mijn huid haar kleur oogst, 
mijn taal een klank krijgt 
en een onvolmaakte ouder me de weg wijst. 
Nog voor mijn lichaam een ongewenste vorm aanneemt, 
en zich achter verontschuldigingen verschanst. 
Nog voor een vraag, voor de korte stilte 
die aan een leugentje voorafgaat, 
voor een punt, een grens, een levenslang gevolg ontstaat. 
Nog voor een steen geworpen of verlegd, 
voor een plicht roept of fluistert, 
nog voor de geboorte van een doordacht gevoel, 
nog voor een leegte valt 
en in een poging om iets te vullen 
een smeekbede zich om mijn lippen vormt. 
Nog voor de hemel openscheurt, stofdeeltjes in de zon dansen 
en bevestigen hoe oorsprong en ontknoping door elkaar zweven. 

Vuurbloem – Roan Kasanmonadi 

Door de titel en opbouw van Vuurbloem door Roan Kasanmonadi, weet je meteen waar we zitten: in het hoofd van een gamende millennial. Middenin Mario Kart, een spel waar iedereen racet en vecht om de fonkelende, magische hoofdprijs. Maar opgeslokt door een systeem dat nooit uitbetaalt wat het belooft, blijkt die prijs meestal niet meer te zijn dan overleven. 

de kring van je bierglas op het scherm 
van je telefoon is als het gat waar je in wilt verdwijnen 

Kasanmonadi’s gedichten zitten vol popculturele en klassieke referenties, ze glinsteren als de neonlichten van de grote stad. Zijn werk valt op door de experimentele structuur en bladspiegel, maar vooral door de scherpe en subtiele humor. Maar achter de talige speelsheid, achter de humor, schuilt een urgente culturele en politieke kritiek: alle aspecten van ons leven, ons werk, onze gezondheid en zelfs onze liefde zijn in deze laat kapitalistische tijd 'gamified'.  

Overigens was het welkomstcomité vergeten te vermelden dat het adagium 
pay-to-win en niet play-to-win was. 

Zelfs de kampioen betrappen we op een verveelde ‘Ah shit, here we go again.’, zoals Kasanmonadi citeert uit Grand Auto Theft: San Andreas.
Vuurbloem is een bundel om steeds opnieuw en opnieuw door te bladeren en niet te weten of je deze keer moet lachen of huilen. 

Bolster – Elise Vos 

elke nacht gaat de kast open 
zacht kruipt ze tevoorschijn 
voor een knieval in de keuken 
bij de gebroken borden 
die niet meer leeg te eten zijn (…) 

Een wildevrouw, een toverfee of een heks? Een Vos. De bundel Bolster staat bol van mythes en sprookjes, folklore en verwijzingen naar oude verhalen in archaïsche termen. Er gebeurt veel, zoveel dat je je in een heksenketel waant. Vos heeft een heerlijk brouwsel vol assonanties gemaakt waarin ze ons meevoert naar een folkloristische, bijwijlen sombere wereld. Er wordt geofferd en gestenigd, demonen en herauten maken hun opwachting, een ark kiest het ruime sop. Wie niet mee is, is gezien. De lotgevallen van dieren en de natuur komen suggestief aan bod. Vos doet dat in een gedragen taal die als een stoofpot om zich heen geurt. 

Bolster is een geslaagd, gewaagd debuut, in opzet en vorm. De poëtica doet vermoeden dat de dichter nog een en ander achter de hand heeft. Zeer benieuwd welke mysteries ze nog uit de kast zal halen. 

De dansvloer is van iedereen – Maaike de Wolf

In De dansvloer is van iedereen neemt Maaike de Wolf op een bijzondere manier het woord. Als observant. Een oog. Dit oog van De Wolf is niet het oog van een roofdier of een prooidier, maar het oog van een verwonderdier – “Wat ik doe: kijken naar de ander”. Er zit een dans in de titel van deze bundel, en die dans is misschien wel te vinden in de verschillende dynamieken tussen mensen en het ritme van de stad. De Wolf wil geen oordelen optekenen, maar schrijvend een ruim scheppen voor ieders nukken en eigenaardigheden, om er vervolgens niet meer van weg te kunnen kijken. Maar wat gebeurt er achter dit persona van het oog? Welt daar berusting? Of erger nog, geluk? Nee, we hebben van doen met “een net niet in je buik passende waarheid”. Overrompeld door al wat binnendringt, hult De Wolf zich in een licht absurdistisch narratief, wat doet denken aan de wijze waarop Daniil Charms een poging deed – om er een beetje tegen te kunnen. “Er was een orgelspeler die niet gemist werd.”  

DAAR GA JE 

We kunnen doen alsof onze ontmoetingen  
keurig verlopen, alle gebaren toevalligheden  
noemen of zaden, die komen, gaan en dat  

Verdragen. 

Dan was ik de dans en had zij de regels. 
Met een slijtende belofte en haar adem nabij ga ik  
het vallen bezwerend op zoek naar een sein  
dat onderweg verspringt.