Ilja Leonard Pfeijffer

Na zijn studie klassieke talen en een korte periode als docent aan de Universiteit van Leiden, besloot Ilja Leonard Pfeijffer dat de bohemien levensstijl van een dichter, schrijver en journalist beter bij hem paste. In 1998 wordt zijn eerste dichtbundel bekroond met de C. Buddingh'-prijs (volgens zijn uitgever maakte Pfeijffer een intrede in de poëziewereld als ware hij Genghis Khan) en vijf bejubelde bundels later, werd hij gevraagd om het Poëzieweekgeschenk 2015 te schrijven. Hij schreef een ambitieuze sonnettenkrans, Giro giro tondo: een obsessie. Pfeijffer is een overmatig drinker en als schrijver is hij nog matelozer: hij schreef romans, essays, toneelstukken en liedteksten (voor de zangeres Ellen ten Damme) en werd tegelijkertijd een van de voornaamste Nederlandse dichters van deze tijd.

Pfeijffer is een lange, corpulente figuur, een doorgewinterde performer die imponeert op het toneel en ervan houdt te provoceren. Hij poseerde naakt op de achterkant van zijn bundel verzamelde gedichten  De man van vele manieren (1998-2008) en deinst er niet voor terug om zijn mening te geven in zijn krantencolumn waarbij hij vaak controverses oproept of bewust vijanden maakt. Door zijn hele oeuvre heen keren vragen terug over waarheid en verbeelding, fantasie, romantische liefde, seksuele mislukkingen, nostalgie en identiteit. Vaak stelt hij zichzelf de vraag: hoe moet ik leven? Pfeijffer bezit een breed arsenaal aan stijlen en registers, hij combineert het hoge met het lage en maakt graag gebruik van de hyperbool. De dichter heeft een sterk gevoel voor de timing van een grap en weet goed gebruik te maken van plotselinge banaliteit of het obscene.
              
Pfeijffers vijfde roman La Superba won de Librisprijs 2014, en betekende ook zijn doorbraak naar een groter lezerspubliek. De roman, speels en semi-autobiografisch, heeft een politiek kantje. De roman beschrijft de verschillende vormen van immigratie en is gebaseerd op Pfeijffers nieuwe leven in Genua, Italië. Hij verhuisde daar naar toe in 2008 met zijn toenmalige vriendin, de fotografe Gelya Bogatishcheva, nadat de twee spontaan naar Rome waren gefietst. Het verslag van hun reis, De filosofie van de heuvel, vormt een onderhoudende leeservaring.
              
Pfeijffers achtergrond als classicus komt overduidelijk in zijn gedichten terug, maar tegelijkertijd is hij ook dol op beelden uit het moderne leven. In zijn werk vind je avatars uit computerspelletjes, erotische strips en televisieprogramma’s, maar kom je ook barbaren, heksen, piraten, prinsessen en andere mythische figuren tegen. In zijn nieuwste poëziebundel,  Idyllen, klinkt een nieuwe energie in de combinatie van een complexe klassieke vorm – rijmende alexandrijnen – met toegankelijke, verhalende inhoud. De poëzie lijkt moeiteloos, en is in dat opzicht vergelijkbaar met de poëzie van Martinus Nijhoff. Het golvende effect geeft de poëzie een hypnotische kracht, terwijl de herhaling van het terugkerende motief (‘de nacht is aangezegd’) een donkere spanning toevoegt.  NRC Handelsblad schreef: ‘Een meeslepend mengsel van stijlen en registers . . . alles in deze bundel golft, deint en heeft ritme en Schwung’. 

Onder zijn meest recente werk bevinden zich Brieven uit Genua (2016), een autobiografie in briefvorm, uitgebracht in de reeks Privé Domein, en de roman Peachez, een romance (2017), over de complexe verhouding tussen fantasie en werkelijkheid in liefde en geloof. Het is het meest romantische boek van het jaar genoemd. De roman werd bewerkt tot een succesvol toneelstuk en verfilmd.

Eind 2018 verscheen zijn grote roman Grand Hotel Europa over liefde in tijden van massatoerisme, Europese identiteit, nostalgie en het einde van een tijdperk. Het boek werd bejubeld in de Nederlandse en Belgische pers en werd onmiddellijk een bestseller. Het was het best verkochte Nederlandse boek van het jaar 2019 en werd bekroond met het Gouden Boek. De vertaalrechten zijn aan meer dan twintig landen verkocht.

Toen de wereld in het voorjaar van 2020 ten prooi viel aan een pandemie ten gevolge van het Sars-CoV-2-virus en Noord-Italië tot de zwaarst getroffen gebieden ter wereld behoorde, deed Ilja Leonard Pfeijffer, woonachtig in de Noord-Italiaanse stad Genua, voor NRC Handelsblad en De Standaard in dagboekvorm verslag van het leven tijdens de lockdown gedurende de eerste golf. Deze stukken zijn gebundeld in het Privé-Domeindeel Quarantaine, Dagboek in tijden van besmetting (2020).

In 2022 schreef hij het Boekenweekgeschenk Monterosso mon amour.

In 2023 verscheen zijn ambitieuze, historische roman Alkibiades, waarin hij zijn vaardigheden en kennis als classicus in dienst stelde van zijn literaire talent om met een nauwkeurige reconstructie van het leven van deze Atheense staatsman en strateeg aandacht te vestigen op processen die het kwetsbare staatsbestel van de democratie kunnen bedreigen.

Bibliografie

Poëzie
Van de vierkante man. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1998
Het glimpen van de welkwiek. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2001
In de naam van de hond. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2005
De man van vele manieren: verzamelde gedichten 1998-2008. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2009
Giro giro tondo, een obsessie. (Poëzieweek poëziegeschenk) CPNB, Amsterdam 2015
Idyllen. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2015
Duetten, met Erik-Jan Harmens, Lebowski, Amsterdam, 2016

Fictie
Rupert. Een bekentenis. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2002
Het grote baggerboek. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2004
Het ware leven. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2006
Harde feiten. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2010
La Superba. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2013
Peachez, een romance. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2017

In engels
Rupert: A Confession. Ver. Michele Hutchison. Open Letter, Rochester, 2009
La Superba. Ver. Michele Hutchison. Deep Vellum, Dallas, 2015

Theater
De eeuw van mijn dochter. 2007
Malpensa. 2008
De Advocaat, 2017

Links
Officiële website www.iljapfeijffer.com
Profiel op de website van De Arbeiderspers