Wat tussen talen leeft: Suriname 50 jaar onafhankelijk

Vijftig jaar na de onafhankelijkheid van Suriname blikken we terug én vooruit aan de hand van poëzie. In dit bijzondere programma gaan dichter en schrijver Astrid H. Roemer (SUR), literatuurwetenschapper Michiel van Kempen (NLD) en dichter Romeo Grot (SUR) met moderator Nicole Terborg (NLD) in gesprek over de meertalige rijkdom van de Surinaamse poëzie. Welke rol speelt taal in het literaire landschap van Suriname? Hoe verhouden schrijvers zich tot het Nederlands, Sranantongo en andere talen? En wat zegt die veelheid aan stemmen over identiteit, geschiedenis en toekomst? 

Het panel verkent persoonlijke motieven, historische verhoudingen en culturele ontwikkelingen en biedt tegelijk ruimte voor reflectie en nuance. Ook wordt stilgestaan bij hoe Surinaamse poëzie ontvangen wordt in Nederland – en welke inzichten dat oplevert. 

Een gesprek over taalkeuze, koloniale erfenissen en poëtische kracht, ter ere van een halve eeuw zelfstandigheid. 

Michiel van Kempen

Michiel van Kempen (Oirschot, 4 april 1957) is een Nederlandse schrijver, literatuurwetenschapper en bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn studie Nederlandse Taal- en Letterkunde in Nijmegen werkte hij tussen 1983 en 1987 als leraar in Paramaribo, waar hij zich verdiepte in de Surinaamse literatuur. Zijn proefschrift, Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur, werd in 2002 gepubliceerd en geldt als een standaardwerk op dit gebied. 

Van Kempen heeft diverse romans, verhalenbundels en essays op zijn naam staan, waaronder Plantage Lankmoedigheid (1997) en Vluchtwegen (2006). Daarnaast stelde hij bloemlezingen samen zoals Spiegel van de Surinaamse poëzie (1995) en Mama Sranan (1999). Zijn werk richt zich op thema’s als identiteit, kolonialisme en dekolonisatie. 

Voor zijn bijdrage aan de studie van de Caraïbische letteren ontving hij in 2024 de Wassenbergh Penning, een belangrijke onderscheiding in de neerlandistiek. 

Astrid H. Roemer

Astrid H. Roemer is dichter, roman- en toneelschrijver. 

In 1970 publiceerde Roemer haar eerste dichtbundel Sasa: mijn actuele zijn onder het pseudoniem Zamani. Ze was destijds actief in de Black Panther-beweging en koos dit Swahili pseudoniem om nadruk te leggen op haar Afrikaanse afkomst. Haar eerste roman, Neem mij terug Suriname (1974) over de ontheemding van een Surinamer in Nederland, was een ongekend succes in Suriname. In totaal heeft Astrid Roemer drie dichtbundels, negen romans, een autobiografie, een bloemlezing en verschillende novellen, toneelstukken en bundels met gedichten en korte verhalen gepubliceerd. 

Roemers werk wordt omschreven als onconventioneel, poëtisch en doorleefd. Ze combineert politieke boodschappen met literair experiment en is uitzonderlijk vaardig in het vermengen van persoonlijke en menselijke verhalen met de complexiteit van een koloniaal verleden, terwijl ze scherp commentaar levert op actuele publieke debatten. Voor haar zijn werken als Roemers drieling; romantrilogie (2001) een poging om haar identiteit als Surinaams-Nederlandse vrouw te (her)definiëren en te herbeleven. 

Astrid H. Roemer heeft twee van de meest prestigieuze literaire prijzen van Nederland gewonnen, de P.C. Hooft-prijs (2016) en de Prijs der Nederlandse Letteren (2021). Ze is de eerste Surinaamse auteur die deze prijzen ontving. In 2025 werd Lucy Scotts vertaling van Over de gekte van een vrouw genomineerd voor de International Booker Prize. 

Romeo Grot 

Romeo Grot (Paramaribo, 1955) is een Surinaamse dichter, schrijver en voordrachtskunstenaar, bekend om zijn inzet voor de promotie van het Sranantongo en de Afro-Surinaamse cultuur. Hij debuteerde in 1973 met de dichtbundel Ik en publiceerde sindsdien diverse werken in zowel het Nederlands als het Sranantongo. Sinds 1981 schrijft hij voornamelijk in het Sranantongo, waarmee hij bijdraagt aan het behoud en de ontwikkeling van deze taal. 

Grot is ook bekend als samensteller van bloemlezingen die de rol van poëzie in de Surinaamse geschiedenis belichten. In Fu a lobi gi Sranan (2017) verzamelde hij gedichten die de onafhankelijkheidsstrijd van Suriname weerspiegelen. Daarnaast stelde hij Katibo in poëzie samen, een bundel met meer dan honderd gedichten van 67 dichters over slavernij en de doorwerking ervan in de hedendaagse samenleving. 

Met zijn werk wil Grot bewustzijn creëren over de geschiedenis en cultuur van Suriname en jongeren inspireren om zich te verdiepen in hun erfgoed. Hij benadrukt het belang van onderwijs en culturele expressie als middelen om historische kennis over te dragen en maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren.   

Nicole Terborg

Nicole Terborg is journalist en presentator. Ze werkt voor verschillende televisie- en radioprogramma’s van de publieke omroep. Naast haar werk in omroepland presenteert en leidt Nicole uiteenlopende bijeenkomsten: van debatten en congressen tot literaire festivals. Ze heeft drie studies afgerond: Journalistiek aan de HvU, Religie en Levensbeschouwing aan de VU en de Master Journalistiek in een Crossmediale Nieuwsomgeving aan de Media Academie.