Joost Baars

Baars schreef al lang poëzie, publiceerde in tijdschriften en droeg voor, voordat hij in 2017 zijn debuut uitbracht. Een aantal jaar voor het verschijnen van die bundel besloot hij al het werk dat hij tot dan toe had geschreven weg te doen. Hij maakte een nieuwe start; besloot poëzie te schrijven die hij ook zou schrijven als niemand het ooit zou lezen, niet meer te schrijven met de toekomstige lezer en diens mening en goedkeuring in het achterhoofd.
 
Dat resulteerde in het kloeke debuut Binnenplaats. Een bundel die bestaat uit vier delen, en een eerste en laatste gedicht die beide op zichzelf staan. De afdelingen verschillen van elkaar – een van de delen bestaat uit vertalingen van de negentiende-eeuwse Engelse dichter Gerard Manley Hopkins – maar kennen toch ook alle een zelfde thematiek.
De daad van het noemen, het benoemen, het vinden van woorden, het geven van namen en daarmee betekenis, loopt als heldere rode draad door de bundel (‘omdat het noemen van namen een daad is’, schrijft Baars in ‘Theologie van de stoel’). De taal schiet vaak tekort, maar is ook een instrument van groot belang. Zo ook in de noodsituatie beschreven in het openingsgedicht. De dichter heeft zijn woorden nodig als hij zijn geliefde plots dreigt te verliezen door een hartaanval:
 
‘daar 112’de ik de taal die ik nog had’
                        het adres (en er was)
                        een ambulance (en er kwam)
                        het is haar hart (ze was er nog)
                        dat wegvalt  (wormgat)
 
Ook in de ambitieuze vertalingen van het ongrijpbare werk van Gerard Manley Hopkins is deze thematiek zichtbaar. De gedichten vergen het uiterste van de taal van de vertaler.
De wereld waar de taal van Baars vat op probeert te krijgen is net zo ongrijpbaar, biedt zelden houvast of zekerheid. Uit Baars’ bundel spreekt de grote urgentie om het gedicht, en daarmee uiteindelijk toch ook die eerder gevreesde lezer, daarvan getuige te maken.
Bibliografie:
Binnenplaats. Van Oorschot, Amsterdam, 2017
 
Links:
Interview in VPRO Boeken