Margarida Vale de Gato

Vanaf haar zestiende publiceert ze poëzie maar haar eerste bundel, Mulher ao mar (Vrouw overboord), verscheen pas in 2010. Het was een rijp debuut dat haar meteen een van de belangrijkste dichters van haar generatie maakte. Vier jaar later verscheen een uitgebreide versie, Mulher ao mar retorna, en in 2016 volgde een nieuwe bundel, Lançamento (een meerduidige titel: worp, gooi, lancering, tewaterlating). De vrouw, de zee en liefde spelen als thema’s en in een veelheid van motieven een belangrijke rol in haar poëzie.
 
Vale de Gato beschouwt zichzelf als een trage, secundaire, reactieve dichter: ze schept niet vanuit het niets maar schrijft in reactie op anderen die haar aan het denken zetten. Dat levert gedichten op die worden gekenmerkt door een zekere bedachtzaamheid: zorgvuldig vormgegeven overdenkingen waarin veelvuldig citaten en allusies worden gebruikt (‘Alice’ wemelt van de verwijzingen naar Shakespeare) en meerdere betekenislagen zich verschuilen onder een – vaak bedrieglijke – eenvoud en lichtheid. Zo kan ‘Vrouw overboord’ gelezen worden als een gedicht over verdrinking, de liefdesdaad en het schrijven van poëzie: ‘MAYDAY sein ik, want de oorlog duurt/ en de bodem waar ik op vertrok is leeg,/ helt naar de diepte waar de golf boort,/ zuigt aan de kerf, een gebrek – geen/ puts van kurk die drijvend blijft’.
 
Zoals in haar poëzievertalingen bedient Margarida Vale de Gato zich in eigen werk van uiteenlopende vormen en een brede waaier aan poëtische middelen. Strakke, geserreerde vormen (een sonnetstramien in ‘Tegenspelers’, bijna Dickinsoniaans in ‘Vrouw overboord’), een litanische herhaalcadans in ‘Intercity’, lange klankrijke woordsalvo’s in ‘Alice’. Karakteristiek zijn de karige interpunctie en de onnadrukkelijke ritme- en klankeffecten die de lezer onwillekeurig tot teruglezen aanzetten.



Bibliografie

Poëzie
Lançamento. Douda Correria, Lissabon, 2016.
Mulher ao Mar Retorna. Mariposa Azual, Lissabon, 2013.
Desligar e Voltar a Ligar (Uitzetten en weer aanzetten - toneel, samen met Rui Costa). Culturgest, Lissabon 2010.
Mulher ao Mar. Mariposa Azual, Lissabon, 2010.